Introductie
Dit is het wonderbaarlijke verhaal van mijn tuin.
Ik hoop jullie te tonen dat je op korte tijd veel resultaat kan boeken op vlak van biodiversiteit. In 2012 hebben mijn man en ik het drukke Vlaanderen verlaten op zoek naar ruimte, rust en natuur. We streken neer in Thieulain, een klein dorp in de provincie Henegouwen.
Eigen voedsel kweken op een natuurlijke manier
Nu we een grote tuin hadden, stond ik te popelen om mijn eigen voedsel kweken, met respect voor de natuur.
Het liefst op een rugvriendelijke manier, dus spitten was uit den boze. Ik wou zeker geen gif (bestrijdingsmiddelen) in de bodem en over meststoffen had ik mijn twijfels.
Ik was er zeker van dat het anders moest kunnen. Maar hoe?
Bovendien wou ik de natuur zoveel mogelijk haar gang laten gaan.
Samenwerken met de natuur
In september 2013 ging ik naar het FAIR festival in Gent en volgde daar een lezing van Frank Anrijs: “natuurlijke moestuin”. Dat was exact wat ik zocht! Samenwerken met de natuur in plaats van ertegen vechten.
Niet spitten, geen meststoffen of bestrijdingsmiddelen gebruiken. Alles begint bij een gezonde bodem vol leven.
Ik heb me onmiddellijk ingeschreven voor zijn cursus en deze kennis omgezet in de praktijk. Frank gebruikt veel principes uit de permacultuur, met zijn eigen saus erover.
De beginsituatie
Hier zie je een foto van hoe mijn tuin eruit zag vroege zomer 2012, de weide achter de afrastering incluis. De grond zat vol puin en ik vond ook stukjes plastiek, glas en metaal terug. Het leek me verstandig om eerst een bodemanalyse te laten uitvoeren om te zien of deze wel veilig was om voedsel in te kweken. Dit bleek gelukkig in orde.
Geduld
Bij deze vorm van tuinieren heb je nodig:
- een open geest, want dit heeft niks te maken met klassiek tuinieren
- een goed tuinschema, want elke tuin is anders; teken wat er al is en waar je naartoe wil
- veel geduld, Rome is ook niet op 1 dag gebouwd
In de ideale situatie observeer je eerst een jaar je tuin, om dan te besluiten waar je wat gaat planten.
5 planten die ideaal zijn om mee te starten
- Bernagie of Komkommerkruid
- Bosaardbei
- Goudsbloem
- Oost-Indische kers
- Russische smeerwortel
Deze planten zijn eetbaar of/en medicinaal en voedsel voor vele insecten, vooral bijen. Gewoon 1x zaaien volstaat en dan koloniseren ze je tuin (als je dat toelaat). Russische smeerwortel is steriel dus die moet je planten en vermeerderen.
Natuurlijk evenwicht
Wij hebben steeds de neiging om in te grijpen als er dingen gebeuren die niet volgens plan gaan. Maar als je bij de minste plaag gaat bestrijden, zelfs met biologische middelen, ga je nooit een natuurlijk evenwicht creëren.
Als je de natuurlijke vijand wil aantrekken dan moet je zorgen dat er eten is. Dat wil zeggen dat je in het begin een deel van je oogst zal moeten ‘delen’ met de plaaginsecten. De eerste jaren had ik veel last van naaktslakken, nu nog nauwelijks. Bladluizen blijven aanwezig en in september knabbelen de rupsen van mijn kolen.
Gelukkig heb ik overal Oost-Indische Kers gezaaid. Die trekt zowel rupsen als bladluizen aan. Ook ik snoep graag van zijn pittige blaadjes en prachtige bloemen.
Je medewerkers vrij spel geven
Wespen, lieveheersbeestjes, oorwormen en vogels krijgen hier vrij spel. Het is best spectaculair om te zien hoe een Franse veldwesp een rups steekt – pats! – en ze dan meevoert naar haar nest. Deze wespen maken kleine nestjes onder onze dakpannen en die laten we lekker zitten.
Ook andere wespen laten we leven. We eten vaak buiten en hebben nog nooit overlast gehad. Veel hangt af van je eigen houding, hebben we gemerkt.
Zo fier als een gieter
Op de foto hieronder uit 2014 was ik zo fier als een gieter met mijn eerste Rode biet. Achter mij zie je de eerste groentebedden liggen.
Linksachter hebben we een houtstapel aangelegd. Die ligt er nu nog steeds en vormt de woonplaats en voedselbron van vele ‘beestjes’.
Niet te proper AUB
De eerste jaren heb ik veel bomen en struiken aangeplant en een massa planten gezaaid. Door in de herfst niet op te ruimen (lees: uitgebloeide planten kortknippen en op de composthoop gooien) komen veel planten het jaar erop terug en verspreiden ze zich door de tuin.
Vier jaar later, 2018
Deze foto is genomen vanop dezelfde plaats als de eerste foto. Links is een gedeelte met arme bodem waarin de vorige eigenaren veel puin verwerkt hebben. Ideaal voor bepaalde planten:
- medicinale planten: Echte heemst, Sint-Janskruid, Valeriaan
- aromatische kruiden zoals Laurier, Olijfkruid, Bonenkruid
- de bodem heb ik bedekt door levende mulch van voornamelijk heerlijke Bosaardbei
- Kardoen, Zwarte bes, Grote kaardebol, Braambes en Kattenkruid groeien hier ook
- de aanwezige Schoenlappersplant (vroeg bijenvoedsel!) heeft gezelschap gekregen van Hondsroos, Peer ‘Conference’ en Witte kornoelje
Tegen de Zuidwest georiënteerde muur van de schuur (links buiten beeld) heb ik Kiwibes en Vijg geplant. Dankzij de hete zomers kunnen we nu al enkele jaren smullen van verse vijgen.
Rechts liggen de groentebedden, omringd door allerlei struiken en vaste planten:
- Taybes
- Apothekersroos (Rosa gallica)
- Groene asperge ‘Argenteuil’
- Breedbladige salie
- Wilde rucola
- Eeuwige moes
- Artisjok
Weide met eilandjes
De weide heb ik over de jaren heen omgetoverd in een zone met eilandjes en een slingerend pad. Enkel het pad wordt kort gehouden met een bosmaaier.
De weide is links en rechts afgebakend door een gemengde haag bestaande uit:
- Vlier
- Meidoorn
- Sporkehout
- Drakenwilg
- Boerenjasmijn
Op de eilandjes staan:
- planten: Goudsbloem, Russische smeerwortel, Bernagie, Slaapmutsje, Korenbloem, Facelia, Citroengele honingklaver, Mariadistel, aardappelen, Rabarber,…
- struiken: Toverhazelaar, Vlier, Krentenboompje, Mispel, Bruidsluier, Rimpelroos
- fruitbomen: Pruim Mirabelle de Nancy en Reine claude, Abrikoos, witte en rode Perzik, Kriek
Zo ziet de weide er nu uit:
Hoe verrukkelijk om jaar na jaar de biodiversiteit te zien toenemen en nieuwe planten, insecten en vogels in mijn tuin te ontdekken! Buiten het pad en de mulchlaag onderhouden en de eenjarige groenten zaaien heb ik nog maar weinig werk. Vooral genieten en ervaren.
Conclusie:
Met een goed plan, wat geduld en veel liefde kan je in enkele jaren tijd een armzalig stuk grond omtoveren in een paradijs vol leven. Zonder jezelf te pletter te werken. Ook belangrijk: zonder water te geven.
Heb je vragen of wil je het graag eens in levende lijve zien? Mijn tuin is te bezoeken op afspraak via mail: .
Brigitte Martens