Donella (Dana) Meadows (1941-2001) was doctor in de chemie en de biofysica. Vanaf 1970 werkte zij mee aan het grote World 3 computermodel, dat de dynamiek en economische groei op een eindige planeet moest simuleren. In 1972 was ze de belangrijkste auteur van het boek Limits To Growth, waarin de bevindingen van dit computermodel weergegeven werden. Ze schreef daarna nog verschillende andere boeken over computersimulaties en duurzame ontwikkeling. In 1996 stichtte ze het Sustainability Institute. Zij doceerde ook in het milieu-educatieprogramma van Dartmouth College.
Thinking in Systems
Thinking in Systems werd pas na haar dood afgewerkt en gepubliceerd door Diana Write, een collega van het Sustainability Institute. Het wil vooral uitleggen hoe systemen werken aan mensen die (nog) niet echt systeemdenkers zijn. Terwijl ze dat doet, echter, verklaart zij heel wat van hoe het in onze huidige samenleving fout gaat, hoe de problemen zijn ontstaan en hoe we ze zouden kunnen oplossen.
Het lijkt vreemd om een theoretisch boek over het denken in systemen als permacultuurboek aan te bevelen, maar uiteindelijk is permacultuur ook een systeem dat we in een bestaand systeem (de maatschappij) willen invoeren. Het loont zich om zich eerst in de mogelijkheden en beperkingen van systemen te verdiepen alvorens ermee aan de slag te gaan.
Eenvoudige grafieken en flowcharts
Thinking in Systems kleedt de wereld als het ware uit en toont op een hele toegankelijke manier hoe de dingen in elkaar steken. Meadows begint met simpele voorbeelden van een voorraad met een enkele inflow en een enkele outflow (een bad met een waterkraan en een afloop). Van daaruit brengt zij versterkende en evenwicht zoekende factoren in het systeem en informatiestromen met en zonder tijdsverloop. Dank zij de eenvoudige grafieken en flowcharts wordt het uiteindelijk duidelijk hoe het einde van het olietijdperk sneller dichterbij komt naarmate we meer olievelden ontdekken en efficiëntere manieren uitvinden om ze leeg te pompen. Of hoe een betere technologie om visscholen op te sporen en te vangen uiteindelijk tot het uitsterven van consumptievissen leidt.
In hoofdstuk 3 wordt uitgelegd hoe systemen weerbaarheid kunnen ontwikkelen door er herstellende en vernieuwende kringlopen in te bouwen. Een ecosysteem is daar een voorbeeld van. In de langzame cyclus van successie, climax en collaps is de regenererende eigenschap van een ecosysteem duidelijk zichtbaar. In evolutie zien we ook een zelforganiserende functie van het reusachtige ecosysteem dat de natuur op onze planeet is.
Verder legt Meadows uit hoe hiërarchieën in systemen van onder uit opgebouwd worden en hoe het doel van de bovenste lagen eigenlijk is om het doel van de basislagen te dienen. Het hele complexe ecosysteem Aarde bestaat uit ontelbare subsystemen die op hun beurt weer uit ontelbare subsystemen bestaan. Ergens in deze hiërarchie zitten ook wij als individu met ons eigen subsysteem van lichaamsfuncties. In feite bestaat dus het ecosysteem Aarde om het ons als individuele mens mogelijk te maken om onze doelen te bereiken: overleven en voortplanten.
Maar in werkelijkheid moet Moeder Aarde zich niet persoonlijk om ons individuele welzijn bekommeren. Dat kan zij namelijk delegeren aan een groot aantal subsystemen die elk een deel van ons welzijn voor hun rekening nemen.
Verplichte lectuur
Voor mij was dit boek een revelatie. Hoewel ik niet echt wetenschappelijk en analytisch ingesteld ben, kon ik het verloop van Meadows uiteenzetting goed volgen. Het is een aanrader, ook al wil je niet meteen eerst een computermodel van je permacultuursysteem maken. Het boek geeft gewoon een heel duidelijke kijk op de systemen waarin wij als mens leven, hoe ze werken, hoe ze falen en hoe ze kunnen gecorrigeerd worden. Ik zou het aan elke zakenman en aan elke politicus als verplichte lectuur willen geven.
Lees de volledige recensie hier: Thinking in Systems.
Ivy Dillen
Laatste berichten van Ivy Dillen (toon alles)
- Recensie: Permaculture – Principles and Pathways Beyond Sustainability (Deel II) - 16 april 2015
- Recensie: Permaculture – Principles and Pathways Beyond Sustainability - 9 april 2015
- Meersoortige Begrazing: Een inleiding (Deel 2) - 19 maart 2015