Masanobu Fukuoka werd geboren in 1913. Als zoon van een rijke landeigenaar had hij het grote privilege dat hij kon studeren. Hij werd microbioloog en werkte als planteninspecteur voor de overheid. Vanaf 1938 begon hij echter te experimenteren met natuurlijke landbouw om na de tweede wereldoorlog met zijn heel specifieke manier van rijst- en gerstverbouwing zonder ploegen naar buiten te komen. Hij schreef The One-Straw Revolution in 1975, waarna hij wereldwijd als een van de grondleggers van de natuurlijke landbouw werd beschouwd. Hij stierf in 2008 op 95-jarige leeftijd.
Ideale inleidende boek
In vele opzichten is The One-Straw Revolution het ideale boek om als eerste te lezen voor wie geïnteresseerd is in een duurzame en regeneratieve voedselproductie. Als geen ander legt het de problemen bloot die regeneratie noodzakelijk maken. Voor wie van oordeel is dat de huidige landbouwmethodes de enige manier zijn om de wereldbevolking van voedsel te voorzien, is dit boek een revelatie.
Fukuoka neemt zijn lezer mee op de weg die hij zelf is gegaan. Hij vertelt over zijn jeugd in de bergen van Ehime en hoe de boeren daar traditioneel zomerrijst en wintergerst verbouwden. Hij vertelt over de komst van de eerste os die het ploegen vergemakkelijkte en over de eerste oogstmachines, die de wervelwind van steeds meer en steeds sneller in gang zetten. Hij vertelt hoe de Japanse regering na de tweede wereldoorlog de boeren dwong rogge te verbouwen omdat het voedzamer zou zijn dan de traditionele gerst, ondanks het feit dat het Japanse klimaat totaal ongeschikt is voor rogge en hoe ze het daarna bewerkstelligden om de winteroogst van granen totaal stil te leggen.
Doorheen de verhalen ziet de lezer de Japanse landbouwers steeds verder en verder van de natuur wegdrijven. Als de jonge Fukuoka de nutteloosheid van zijn werk als wetenschapper inziet, keert hij terug naar zijn geboortedorp om zijn ideeën over natuurlijke landbouw in praktijk om te zetten. Hij verwoest prompt een heel veld mandarijnenbomen van zijn vader door verwaarlozing. Dit brengt hem echter tot het inzicht dat de natuur alleen haar werk kan doen wanneer ze niet wordt tegengewerkt door de mens. Doordat de mandarijnenbomen oorspronkelijk in een niet natuurlijke vorm waren gesnoeid, leidde zijn ‘doe niets’ manier van beheer er enkel toe dat de takken zo begonnen te groeien dat ze elkaar in de weg zaten, waardoor ziektes en schimmels ontstonden. Bomen die op een natuurlijke manier hun gang mogen gaan zonder dat de mens er zich ermee bemoeit, groeien automatisch zo dat elke tak, elke twijg voldoende zonlicht ontvangt, waardoor ziektes en schimmels geen kans krijgen en het maximaal aantal vruchten kan rijpen.
Zelf experimenteren
Fukuoka ontwikkelt uiteindelijk een methode waarop hij zijn rijstvelden inzaait met klaver en dan mulcht met stro. In het najaar strooit hij in klei ingepakte rijst-, gerst- en klaverzaden uit over zijn veld en mulcht dan met rijststro. De klei voorkomt dat de rijst, die pas in het voorjaar zal kiemen, in de winter wordt opgegeten door de vogels of rot. De gerst en de klaver groeien over de winter,
waarbij de klaver stikstof uit de lucht bindt en die in de bodem ter beschikking stelt van de gerst. In mei is de gerst rijp en wordt geoogst. Na de oogst wordt het veld kort onder water gezet tijdens de moessonregens, waardoor de klaverplanten verzwakt worden, zodat de jonge rijstplantjes die ondertussen opgekomen zijn zich kunnen vestigen en een voorsprong op de klaver kunnen nemen. Na een week wordt het veld weer drooggelegd en wordt er gemulcht met gerststro. Tegen die tijd is het rijststro volledig verteerd. Deze alternering van rijststro tussen de gerst en gerststro tussen de rijst is belangrijk om te voorkomen dat de pathogenen in het stro de jonge planten aantasten. Wanneer de rijstplanten goed en wel aan het groeien zijn, wordt er ook een vlucht jonge eenden in het veld losgelaten, die snel komaf maken met insectenplagen en tegelijkertijd het veld extra bemesten.
Op deze manier heeft Fukuoka jaarlijks een volledige rijstoogst en een volledige gerstoogst, plus in het najaar de inmiddels volwassen eenden.
Fukuoka wijdt verder uit over hoe zijn manier van niet ploegen of spitten maar mulchen met klaver en stro de bodem jaar na jaar verrijkt, hoe de klaver en het stro verder het onkruid onderdrukken en hoe zijn weigering om aan plaagbestrijding te doen ervoor zorgt dat er naast de plaaginsecten ook altijd hun natuurlijke vijanden in de buurt zijn die de plagen onder controle houden.
In de laatste hoofdstukken van het boek heeft Fukuoka het voornamelijk over de filosofische drijfveren die hij de jonge mensen wil meegeven die naar zijn berg komen om over natuurlijke landbouw te leren.
Enkele opmerkelijke uitspraken
‘Te geloven dat de mens iets beter dan de natuur kan creëren door wetenschappelijk onderzoek is een illusie.’
‘Cultuur ontstaat altijd uit een partnerschap tussen mens en natuur.’
‘De plantkundige die de namen van alle planten kent, begrijpt daarom nog niet welke functie ze hebben in het ecosysteem en hoe ze samenwerken om dat ecosysteem in leven te houden.’
‘De mens is niet in staat om de gehele complexiteit van de natuur te kennen en te begrijpen en moet er daarom een onvolledig model van construeren.’
‘Er is geen leven en er is geen dood. De wereld zelf is een eenheid van materie in de stroom van ervaring. Het is enkel in het hoofd van de mens dat fenomenen verdeeld worden in dingen als leven en dood, yin en yang, goed en slecht, liefde en haat…’
‘Het oorspronkelijke doel van de mens was overleven.’
‘De mens was een gelukkig wezen, maar dan construeerde hij een harde maatschappij om in te leven en nu vecht hij dag na dag om daar uit te breken.’
‘Liefde en haat zijn hetzelfde ding, maar het ene is de voorkant en het andere de achterkant.’
Eindigen doet het boek met een verklaring van de titel. Hij verwijst naar een Japans verhaal waarin een kolenbrander strohalmen langs de weg opraapt en daarmee zijn velden bemest en zo uiteindelijk rijk wordt. Behandel elke strohalm alsof hij belangrijk is, dan kan één strohalm een revolutie ontketenen.
Andere boeken van Masanobu Fukuoka
Ivy Dillen
Ivy Dillen is al vele jaren een permacultuur enthousiasteling die probeert Moeder Natuur te overtuigen haar een eigen voedselbos cadeau te doen op een oude paardenweide.
Andere artikels
Ivy Dillen
Laatste berichten van Ivy Dillen (toon alles)
- Recensie: Permaculture – Principles and Pathways Beyond Sustainability (Deel II) - 16 april 2015
- Recensie: Permaculture – Principles and Pathways Beyond Sustainability - 9 april 2015
- Meersoortige Begrazing: Een inleiding (Deel 2) - 19 maart 2015
Beste Ivy,
Ik zou heel graag deze werkwijze willen toepassen in een wijngaard, is dat mogelijk?
Graag wil ik met u van gedachte wisselen om dit te kunnen realiseren.
In afwachting,
Luc
0032 488 294 658
Dag Ivy,
Momenteel vertaal ik een roman van de Italiaan Paolo Giordano en daarin gaat het ook over The One straw revolution en natuurlijke landbouw. Ik snap niet alles, en er is geen Nederlandse vertaling van dit boek. Zou ik je mogen benaderen met specifieke vragen?
(bv over de ‘Vier Pijlers’ – als dat de juiste vertaling is.)