Een opinie over hoe we van de natuur kunnen leren om gelukkiger en productiever te worden in ons leven door te investeren in de relatie met onszelf, de relatie met ons sociaal netwerk en onze relatie met de aarde.
Recent realiseerde ik mij plots hoe efficiënt de natuur wel is in wat ze doet: zelf leven en leven vermenigvuldigen en verspreiden. Alle elementen in de natuurlijke omgeving werken harmonieus samen om elkaar te versterken. Er zijn geen elementen zonder functie en alle functies bestaan op zich uit meerder elementen. Het afbreken van organisch materiaal bijvoorbeeld is onvoorstelbaar complex en fascinerend. Verschillende soorten suikers, zetmeel, vetten, wassen, aminozuren en zelfs taaie substanties zoals lignine in hout en chitine uit de exoskeletten van insecten worden afgebroken door verschillende gespecialiseerde organismen. Wormen, mijten, bacteriën, zwammen en nog veel meer organismen doen waar ze goed in zijn en creëren daardoor een vruchtbare basis waarop nieuw leven kan kiemen en ontwikkelen. We begrijpen nog lang niet alle relaties tussen de verschillende elementen maar diegene die we al begrijpen zijn ongelooflijk complex en efficiënt. Er bestaat geen ‘afval’ in de natuur, alles wordt oneindig hergebruikt en nog eens opnieuw in oneindige cyclussen.
Door de mens gemaakt
Het contrast met door mensen gemaakte systemen is schril. Wij ontwikkelen systemen waarbij de elementen slechts één functie hebben. De meeste van onze ontwikkelingen veroorzaken een aanzienlijke hoeveelheid afval dat meestal erg lang nodig heeft om afgebroken te worden. Kijk bijvoorbeeld maar naar radioactief afval uit kerncentrales of onze plastieken verpakkingen. Er is ruimte voor verbetering in de manier waarop we onze eigen ‘functies’ ontwikkelen waarmee we in ons levensonderhoud voorzien.
Een integraal perspectief
Het is nuttig om te realiseren en te accepteren dat we een deel van de natuur blijven, ongeacht wat we doen of denken van onszelf. Wanneer we sterven ontbinden onze lichamen, met uitzondering van titanium heupen en gewrichten, tandvullingen en sommige andere vreemde stoffen zoals opgehoopte bewaarmiddelen uit ons voedsel. We voegen dus biomassa toe aan de aarde en dragen op die manier bij aan de natuurlijke cyclus van leven en dood.
Wanneer je je realiseert, of herinnert, wat misschien een beter woord is, dat je vrij letterlijk een onderdeel bent van planeet aarde, dan kan je jezelf ook zien als een element van de natuur. Welke functies heb jij, dierbaar element van de natuur? Wel, je bent natuurlijk biomassa, maar laten we hopen dat je nog meerdere functies hebt voor de tijd dat je hier bent.
De boom als voorbeeld
Een boom verschaft biomassa wanneer die sterft. Wanneer hij leeft, verschaft hij ook onderdak voor dieren in zijn lichaam, schaduw voor planten, dieren en de mens rondom hem, voedsel voor verschillende organismen zowel door zijn wortelsysteem als via bladeren en fruit, opslag van water, beluchting en het verzamelen van voedingsstoffen zowel voor als van de aarde, opslag van koolstofdioxide en de vorming van zuurstof voor onze atmosfeer… Het element ‘boom’ verschaft heel veel verschillende functies. Toch vergen die functies niet meer moeite van de boom. Een boom verbruikt geen energie om schaduw te verschaffen. Schaduw is een dankbaar bijproduct van het bladerdak waarmee de boom zonne-energie oogst. Hij verbruikt ook niet meer energie door zijn bladeren te laten vallen in de herfst. Hij doet dat omdat hij niet heel de winter lang antivries zou moeten aanmaken om zich tegen schade van de vorst te beschermen. Tezelfdertijd beschermt het deken van bladeren de aarde tegen de elementen en voorziet het in voedsel en onderdak voor de bodemorganismen.
Over weerbaarheid door middel van relaties en bewuste acties
Hoe diverser een ecosysteem is, hoe weerbaarder het is. Natuurlijke bossen zijn uiterst zelden bedreigd door ziekte of plagen omdat de biodiversiteit er eventuele woekerende soorten uitbalanceert. Onze door de mens gemaakte ecosystemen zoals de akkers waarop we ons voedsel kweken of ons gazon in de tuin hebben continu externe toevoegingen van producten en energie nodig omdat ze over zulke gelimiteerde biodiversiteit beschikken.
Wanneer ik naar het huidige menselijke leven kijk, zie ik veel gelijkenissen met een maïsveld of een gazon in de achtertuin. Vergeleken met gezonde natuurlijke ecosystemen hebben wij mensen erg weinig relaties met de wereld rondom ons. Hoe meer relaties een ecosysteem heeft, hoe weerbaarder het is. Dit is waar voor ons allemaal. We zijn even zeer deel van het aardse ecosysteem als de lieveheersbeestjes en de bomen.
Hoe kunnen we het aantal nuttige relaties in ons leven verhogen, relaties waar we beter van worden? Wel, kijk naar waar je je energie in stopt en onderzoek welke functies je acties hebben. Als je een actie onderneemt met slechts één functie, kan je waarschijnlijk beter doen. Versterken je acties jezelf? De natuur verspilt geen energie in zichzelf ontdoen. Als jij dat wel doet, kan je daar starten en je relatie met jezelf versterken. Start met acties die jouw geluk en gezondheid verbeteren en stop met die acties die je ongelukkig of ongezond maken.
Ten tweede: hebben jouw acties ook een positief effect op je omgeving? Versterken jouw acties de mensen, de planten, de dieren en de aarde rondom jou zoals de boom dat doet door onderdak en voedsel te voorzien? Als ze dat niet doen, kan je waarschijnlijk aanpassingen doen zodat je acties wel een positief effect hebben op je omgeving zonder dat ze je eigen gewin bij die actie ondermijnen. De wetenschap heeft ondertussen bewezen dat geven aan anderen bijvoorbeeld meer bijdraagt tot je ervaring van geluk dan wanneer je iets voor jezelf koopt. Tezelfdertijd maakt je investering in een sterk sociaal netwerk je weerbaarder in tijden van nood. Als jij meer voor je omgeving zorgt, zorgt je omgeving meer voor jou.
Dragen jouw acties ook bij aan de positieve evolutie van de planeet met al zijn bewoners? De natuur doet dat altijd. Natuurlijke groei creëert altijd maar meer biomassa die zich opstapelt in een laag vruchtbare aarde waarin energie en koolstof zit opgeslagen. Daardoor kan er onder normale omstandigheden een steeds grotere variëteit aan soorten leven op bestaan. In tijden van nood zorgt deze laag voor een vangnet voor snel herstel bij rampen, bijvoorbeeld bij een overstroming, een storm, een aardbeving of zelfs in de onwaarschijnlijke situatie dat er een meteoriet in de aarde zou inslaan. Wanneer we haar laten doen, verbetert de natuur de overlevingskansen en diversiteit van al het leven op aarde, inclusief de mensheid.
De meest efficiënte manier om vooruit te gaan
Als we ons herinneren dat we deel zijn van het natuurlijk ecosysteem van de aarde verhoogt dat onze individuele en collectieve effectiviteit in wat we willen bereiken. Ik geloof niet dat we terug moeten naar oude niveaus van welvaart en technologie opdat de mensheid het natuurlijk evenwicht kan herstellen. Ik heb het gevoel dat we de mogelijkheid hebben om op een bewuste manier onze toekomst vorm te geven in lijn met hoe de natuur evolueert. We kunnen effectiever zijn in ons eigen leven door een context te creëren waarin onze acties waarde toevoegen voor onze gemeenschappen, ons lokaal ecosysteem en op grotere schaal de wereldgemeenschap en het gehele aardse ecosysteem.
Er komen meer en meer voorbeelden aan het licht van mensen en organisaties die de voordelen van het intentioneel bouwen van onderling versterken relaties tussen individuen, gemeenschappen en de planeet inzetten om mooie dingen te bereiken. Doe jij dat al?
Vertaling van origineel artikel: http://www.stijndewinter.be/2014/04/learning-from-nature-to-be-more-effective-in-our-life-and-work/
—–
Foto: https://secure.flickr.com/photos/stijndw20/8721641063/sizes/l
(Creative Commons – Fotograaf: Stijn De Winter)
