Tijdens een workshop op het International Permaculture Convergence in Londen dit jaar maakte een Australisch researcher een bedenking bij het implementeren van de zone 5. Ze had al vaak gemerkt dat deze zone niet of nauwelijks werd aangelegd, steeds met argumenten zoals: te weinig plaats, de tuin moet maximaal renderen, enzovoort. Ze bedacht dat, als in ideale omstandigheden iedereen een permacultuurtuin heeft, er dan geen ongerepte natuur meer overblijft omdat niemand het de moeite waard vindt om die zone 5 te respecteren. Helaas ging haar opmerking verloren in het geroezemoes van de workshop, maar ik vond dat ze een punt had.
Bovenstaande tekst werd ons bezorgd door Marc Van Hummelen die actief is met permacultuur in Vlaanderen.
Er zijn echt weinig tuinen met een zone 5
Ook ik heb al vaak vastgesteld dat er inderdaad heel weinig permacultuurtuinen zijn met een zone 5. Nochtans geef ik in cursussen altijd aan dat het goed is een zone 5 te laten ontstaan, ook in een kleine tuin. De oppervlakte van zone 5 staat in verhouding tot de totale oppervlakte van de tuin. Dit betekent dat zone 5 in een kleine tuin ook klein is. Maar ik weet dat deze zone niet enkel in kleine tuinen ontbreekt, ook in grotere projecten vindt men het blijkbaar moeilijk om hiervoor te opteren. In een grote tuin is het ook niet voldoende om een houtkant als zone 5 te bestempelen. Een houtkant wordt immers op regelmatige tijdstippen gesnoeid.
hoe staat het met uw zone 5?
Wat is een zone 5?
Eén van de elementen die we bij het ontwerpen van de tuin gebruiken is zonnering. Het is een manier om de energie die op het terrein aanwezig is zo efficiënt mogelijk te organiseren. De laatste zone hierbij is zone 5. In principe ligt deze zone het verste weg van de woning of het centrale gebouw van waaruit de activiteit zich verspreidt. In zone 5 laten we de natuur haar gang gaan.
Aangezien we hier niet ingrijpen, mag dit stuk grond ver afliggen van de woning. We gaan er immers niet zo vaak heen. Hier mag de natuur er gewoon zijn. Als het over een grote tuin gaat, kan hier een climaxvegetatie ontstaan, een stuk natuur dat zich stilaan van pioniersvegetatie ontwikkelt tot een streekeigen bos. Deze stukken grond zijn erg belangrijk omdat we hier niet ingrijpen en kunnen zien hoe de natuur spontaan evolueert. We kunnen er veel van leren zoals welke pioniers verschijnen hier op onze grond, in onze streek, hoe evolueert het, welke dieren verschijnen hier …
Maar vooral, het is een echt stuk natuur. Vroeger was men van mening en ik heb dat ook zo doorverteld dat je niet voor een zone 5 moest zorgen als er een stuk bos achter je tuin lag. Maar nu denk ik daar anders over. Dat stuk bos is altijd eigendom van iemand anders en elk moment kan daar ingegrepen worden, of het bos kan een andere bestemming krijgen, de bomen kunnen gekapt worden, het terrein kan verkaveld worden, het kan eigendom worden van Natuur-punt … In al deze gevallen blijft er geen zone 5 over.
Als zelfs wij het niet doen …
Het opzet van permacultuur is dat er zoveel mogelijk mensen hun stuk grond ombouwen tot een eetbare tuin volgens de principes van permacultuur zodat er veel meer ruimte overblijft voor natuur. We beginnen hierbij met in ons eigen stuk grond een stuk beschikbaar te laten voor de natuur. Als mensen die permacultuur toepassen in hun tuin het niet doen, van wie kan je het dan wel verwachten?
Ik vermoed dat je in een kleine tuin geen bos kan laten ontstaan, maar men kan wel een klein stuk spontaan laten evolueren. En misschien dat het op een bepaald moment dan wel mogelijk is om een groter stuk beschikbaar te laten voor de natuur. Ik heb het gevoel dat het niet inrichten van een zone 5 meer te maken heeft met onze neiging tot orde en beheersing dan met plaatsgebrek. Het kan een gezellig hoekje worden waar je rustig kan vertoeven of waar allerlei dieren en diertjes zich terugtrekken om het als uitvalsbasis te gebruiken. Wellicht zal je productietuin er wel bij varen.
Wat is jouw ervaring?
Graag zou ik willen terugvallen op ervaringen met een zone 5 in de tuin. Onze tuin en onze zone 5 is echter te groot om als referentie te dienen voor een kleine tuin.
Heb jij een zone 5 in je tuin? Wat is jouw ervaring? Laat het me weten: ik ben benieuwd. Het kan heel nuttig zijn om dit aan anderen door te vertellen.
Laatste berichten van Frank Anrijs (toon alles)
- Introductie tot Permacultuur-Ontwerpen - 29 juli 2017
- De 3 Ethische Principes van Permacultuur - 29 juli 2017
- Gratis Introductie-Cursus over Permacultuur - 29 juli 2017