In permacultuur is bodemzorg zeer belangrijk in het besef dat enkel een gezonde bodem gezonde vruchten kan opleveren. Als je op een ‘nieuw’ stuk grond start, is er in zeer veel gevallen te weinig organisch materiaal in de bodem.
Start je, zoals wij hebben gedaan, op een voormalig stuk landbouwgrond dan is er niet alleen onvoldoende organische stof in de grond maar de grond is ook zeer hard aangedrukt door het gebruik van grote landbouwmachines samen met een sterke erosie door het ploegen. Daarnaast is de grond ook in meer of mindere mate ‘dood’ door het gebruik van chemische pesticiden.
Nu we opnieuw een bijkomend stuk landbouwgrond in gebruik hebben genomen, hebben we gelijklopende ervaringen. De grond, klei in dit geval, is zeer zompig en het water blijft er in plassen opstaan bij zware regen, de grond neemt geen water op en bij droogte wordt de grond keihard.
Levenskracht van de bodem is het begin
Daarom is het belangrijk eerst aan de levenskracht van de bodem te werken. Door het toevoegen van organisch materiaal in de vorm van compost of mulch, al of niet in combinatie met karton, wordt het bodemleven gestimuleerd. Het bodemleven graaft gangen door de bovenste laag en komt het organisch materiaal ‘opeten’ en verteren.
Hierdoor wordt de bodem heel langzaam aan luchtiger en kan er water en lucht in doordringen. Het organisch materiaal geraakt ook vermengd met de bodem. Hierom is het ook belangrijk om enkel organisch materiaal te gebruiken als afdekking en geen plastiek of onkruiddoek.
Het onkruiddoek houdt de groei en ontkieming van nieuwe onkruiden tegen maar biedt het bodemleven geen voedsel en er komt ook geen organisch materiaal bij in de bodem. Dit levert weinig positiefs op voor het bodemleven en is dus geen bodemzorg.
Groencompost
Door het op zeer regelmatige basis bedekken van de grond met groencompost komt er steeds meer organisch materiaal in de bodem en gaat het bodemleven zich vermenigvuldigen. Door het gebruik van groencompost, die een goede verhouding kalium/stikstof bevat, wordt uitspoeling van stikstof tegengegaan.
Compost bevat meerdere mineralen en die zijn noodzakelijk voor een gezonde bodem, niet enkel stikstof is nodig. Planten die veel mineralen bevatten en mineralen diep uit de bodem halen zijn daarom interessant als bodembedekking of mulch. Van zodra de bodem voldoende levenskrachtig is, is het goed te mulchen om onkruidgroei en uitdroging van de bodem af te remmen en zowel organisch materiaal als mineralen aan de bodem toe te voegen.
Mollen en woelmuizen hebben een functie!
Ook mollen en woelmuizen hebben hierbij een functie: zij doen het grove werk bij het luchtig en kruimeliger maken van de bodem. Vooral woelmuizen vragen daarvoor wel een hoge prijs.
We merken nu na 14 jaar dat onze bodem elk jaar luchtiger en beter wordt, de oogst is steeds beter, de planten zien er gezonder uit. De bovenste laag van onze grond is luchtig en humusrijk. Soms wordt wel eens de vraag gesteld of wij eigenlijk niet op een substraat aan het kweken zijn. Zo erg zijn we gewoon geworden aan grond waar de vruchtbare laag grotendeels van verdwenen is dat we niet meer weten dat een vruchtbare grond ook een strooiselllaag bevat van meerdere centimeters dik. Kijken we naar het bos dan zien we dat daar zo’n strooisellaag aanwezig is. Door het voortdurend mulchen kan je die levende laag in stand houden
Aanwezig zijn kan op verschillende manieren
Het volstaat echter niet in ons hoofd te ‘weten’ wat er moet gebeuren, je moet het ook aanvoelen. Met gevoel aanwezig en bezig zijn in de tuin is, heel belangrijk. Steeds contact maken met de aarde en de natuur. We zijn echter in onze maatschappij erg vervreemd van de aarde.
Wanneer voelen we nog eens de aarde?
Niet alleen stadsmensen, maar ook plattelandsbewoners en boeren, op hun machines, missen het contact met de aarde. Om die binding terug te krijgen is het nodig te proberen terug de aarde te voelen. Dit kan door bewust te stappen of stil te staan, hielen op de grond en ondertussen de grond onder onze voeten werkelijk te voelen. En uiteraard bewust met de handen in de grond werken of met blote voeten op de grond lopen zijn goede kansen voor het weer voelen van de aarde.
Het belang van aarde in onze taal
Ons taalgebruik verwijst soms nog naar (vroegere) verbondenheid met de aarde en het belang van de aarde in uitdrukkingen zoals:
- ‘ik kan er niet aarden’
- ‘aardig zijn voor iemand’
- ‘de grond van ons bestaan’
- ‘iets valt in goede aarde’
Als de bodem, de aarde ‘goed’ is, komt de rest vanzelf 🙂 .
Laatste berichten van Frank Anrijs (toon alles)
- Introductie tot Permacultuur-Ontwerpen - 29 juli 2017
- De 3 Ethische Principes van Permacultuur - 29 juli 2017
- Gratis Introductie-Cursus over Permacultuur - 29 juli 2017